قورئانباس له‌ چنراوى گه‌ردوونیی ده‌كات

السبت, 13 فبراير 2010 00:18 المدير
طباعة

 

له‌هه‌زاران ساڵه‌وه‌ مرۆڤ به‌و شێوه‌یه‌ سه‌یرى گه‌ردوونى كردووه‌، كه‌ جێگیره‌، برِوایان وابوو كه‌ زه‌وى چه‌قى گه‌ردوونه‌و خۆرو ئه‌ستێره‌و هه‌ساره‌كانى دیكه‌ به‌ ده‌وریدا ده‌خولێنه‌وه‌‌....

لة هةزاران سالَةوة مرؤظ بةو شيَوةية سةيرى طةردوونى كردووة، كة جيَطيرة، برِوايان وابوو كة زةوى ضةقى طةردوونةو خؤرو ئةستيَرةو هةسارةكانى ديكة بة دةوريدا دةخوليَنةوة.

لة سةرةتاكانى سةدةى بيستةمدا ئةوة ئاشكرابوو، كة زؤربةى ئةو ئةستيَرانةى ئيَمة بةضاو دةيانبينين، تةنها بةشيَكى زؤر بضووكن لة مةجةرةكةمان "درب التبانة"، ئةم مةجةرةية زياتر لة سةدهةزار مليؤن ئةستيَرة لةخؤدةطريَت، خؤرةكةمان يةكيَك لة ئةستيَرةكانى ئةم مةجةرةيةية، بةلاَم مةجةرةكةى ئيَمة تةنها مةجةرة نيية لة طةردووندا، زانايان دواتر ئةوةيان بؤ دةركةوت، كة طةردوون ثرِة لة مةجةرةو ئةستيَرة.

زاناكان  لةم طةردوونة و ئةستيَرةء مةجةرةكان و تةثوتؤزى طةردوونيي رِامان و ثيَيان وابوو، كة ئةم مةخلوقاتانة  ثةرشو بلاَون و هيض ياسايةك نيية، كة دةست بة سةر  دابةشبوونياياندا بطريَت، بةلاَم دواتر ئةوةيان بؤ رِوونبووةوة، كة ياسايةكى تؤكمة هةيةو كؤنترؤلَى دابةشبوونى ماددة لة طةردووندا دةكات.

هةروةها ئةوة ئاشكرابوو ، كة هيض بؤشاييةك لة طةردووندا نيية، بةلَكو بينايةكى تؤكمةيةء زؤرينةى لة ماددةيةكى تاريك و وزةيةكى تاريك، كة نابينريَت، ثيَكهاتووة، بةلاَم ماددة بينراوةكةى  تةنها لة 4%ى طةردوون ثيَكدةهيَنيَت

لةبةرئةوةو  ثيَش ضةند سالَيَكى كةم  طرنطيثيَدانى زانايان بؤ ليَكؤلَينةوة لة دابةشبوونى ماددة لة طةردووندا دةستيثيَكردو ئةو ثرسيارةيان دةكرد " شيَوةى ئةم طةردوونة ضؤنة ئةطةر لة دةرةوة تةماشامانكرد؟ بة طوزارشتيَكى تر : ضؤن مةجةرةو ئةستيَرةكان لةم طةردوونة فراوانةدا دابةشبوون؟

وةلاَمى ئةم ثرسيارة ثيَويستى بة  دروستكردنى كؤمثيوتةريَكى زةبةلاح دةكرد، كة كيَشةكةى زياتر لة سةد هةزاركيلؤ غرام بوو، ئةو كردانةى ئةم كؤمثيوتةرة لة ضركةيةكدا ئةنجامى دةدان، ذميَريارة (حاسبة) ئاساييةكان  بؤ ئةنجامدانى  ثيَويستيان بة  دة مليؤن سالَ هةية . ئةم كؤمثيوتةرة هةلَدةستيَت بة كيَشانى ويَنةيةكى بضووككراوةى طةردوون.

   دواتر  زياتر لة دة هةزار مليؤن زانياري داخلَكران، زانيارييةكان لةبارةى فراوانبوونى طةردوون و رِةفتارى ئةستيَرةو مةجةرةكان و ماددة تاريكةكةو طازو تةثوتؤزى طةردوونييةوة و زانياريي  لةبارةى زياتر لة بيست مليؤن مةجةرةوة بوو!! ئةم ئاميَرة طةورةترين كردةى كؤمثيوتةريي و ذميَرياريي ئةنجامدا، كة ئامانجى كيَشانى  ويَنةيةكى بضووككراوةى طةردوون بوو، هةرضةندة ئةم ئاميَرة خيَراييةكى طةورةى هةبوو، لةطةلَ ئةوةشدا بيست و هةشت رِؤذ كاريكرد بؤ  ضاككردنى داتاكان!!!.

 

كاتيَك زاناكان ئةم ويَنةيةيان بينى بة خيَرايي ئةوةيان بؤ دةركةوت، كة مةجةرةكان بةشيَوةيةكى بيَسةروبةر (عشوائى) دابةشنةبوون، بةلَكو لةسةر تالَى رِيَك و دريَذ رِيزيانبةستووة، ئةم تالاَنة بةملوانكةيي بةيةكةوة بةستراونةتةوةء ضنراويَكى طةردوونيى جوانيان ثيَكهيَناوة، ئةوةشيان زانى، كة هةر تالَيَك  لة  تالَةكانى ئةم ضنراوة، بة رِيَطايةكى  تؤكمة بة مةجةرةكانةوة ضنراوة. واتا ئةم ضنراوة تؤكمةييةكى توندى هةية.

بؤية زاناكان زاراوةيكى نويَيان داهيَنا، كة زاراوةى (( ضنراوى طةردوونيي))ية، لةم ويَنةيةدا ضنراوي طةردوونيي بة رِوونيي دةردةكةويَت و خالَة رِؤشنةكانى شويَنى كؤبوونةوةى مةجةرةكان دةنويَنيَت ، كة وةك تالَةكانى ضنراويَك دةردةكةون.

ئةوةى جيَى سةرنجة ئةوةية، كة قورئانى ثيرؤز بة رِوونييةكى تةواو ئيشارةتى كردووة بؤ ئةو ضنراوة تؤكمةيةو  ئةو تالَانةى لة خؤيدةطريَت، كة زؤربة بةشارةزايي و تيَروتةسةليي ضنراون.  

خواى طةورة دةفةرمويَت  (وَالسَّمَاءِ ذَاتِ الْحُبُكِ) [الذاريات: 7] وشةى (الحُبُك ) طوزارشتيَكى ورد لة رِاستيي ئةم ضنراوة طةردوونيية دةكات،  زانايانى تةفسيرو زمان جةخت لةسةر ئةم رِاستيية دةكةنةوة.

ئيمامى القرطبى لة تةفسير كردنى وشةى ( الحبك)دا  دةفةرموويَت : (( ئايا ئةو كةسةت نةبينيوة، كة كارى ضنينة، كاتيَك بةرطيَك دةضنيَت زؤر تيَيدا شارةزاية، ثيَى دةوتريَت  ضؤن ضنينيك ضنيويةتى، واتا زؤر شارةزاية لة ضنينةكةدا))

ئيمامى الزمخشرى لة وشةى (الحبك) رِاماوةو دةلَيَت ((ئةطةر ئةو كةسةى كارى ضنينة، شارةزاى كارةكةى بوو، ثيَى دةلَين  ضنينةكةى ضةند ضاكة))
زانايانى زمان جةخت لةسةر ئةم واتاية دةكةنةوةو دةلَيَن ((ضنين تونديي و تؤكمةيية، و ضاكيي كاريطةريي دروستكردنة لة  بةرطةكةدا))

ليَرةوة ئةوةمان بؤ دةردةكةويَت، كة زانايانى تةفسيرو زمان ، ثيَش ضةندين سةدة ئاماذةيان بؤ ضنين و تؤكمةيي و توندوتؤلَيي كردووة،  هةر ئةمةشة، كة زانايان لة سةدةى بيست و يةكدا بةئاميَرة ثيَشكةوتووةكانيان بينيان ، سبحان الله

شتيَكى تر هةية، كة جيَى سةرنجة ئةوةية كة زانايانى طةردوون دةلَيَن بؤ جارى يةكةمة، كة ضنراوى طةردوونى دةناسن و دةركى ثيَدةكةن،  ثرؤفيسؤر "كارلوس فرنك" يةكيَك لة دؤزةرةوةكانى ئةم ضنراوة دةلَيَت" رِةنطة ئةم دؤزينةوةية طةورةترين شت بيَت، كة ثيَى هةلَساوين لة فيزياى كؤمثيوتةريدا (الفيزياء الحاسوبيةئيَمة بؤ يةكةمجار ويَنةيةكى ثرِاوثرِى طةردوونمان هةية، كة بةتةواوي لة طةردوونى رِاستةقينة دةضيَت"

ئةم طوتةية بةلَطةية بؤ ئةوةى، كة بيرؤكةى ضنراوى طةردونيي لة سةردةمى هاتنة خوارةوةى قورئانى ثيرؤزدا  زانراو نةبووة،  واتا قورئان  ثيَش زانايان ئيشارةتى بؤ ثيَكهاتةى ضنراوي طةردوون كردووة.  با ئةم موعجيزةية بةلَطةيةكى رِوون بيَت بؤ هةر كةسيَك، كة طومانيَكى هةية بةرامبةر ئةم كتيَبة طةورةء ثيرؤزة ، هةروةها  هؤكاريَكة بؤ زيادبوونى ئيمان بة خواى طةورة و مصداقةيتى ئةم فةرمودةيةى خواى طةورة (سَنُرِيهِمْ آَيَاتِنَا فِي الْآَفَاقِ وَفِي أَنْفُسِهِمْ حَتَّى يَتَبَيَّنَ لَهُمْ أَنَّهُ الْحَقُّ أَوَلَمْ يَكْفِ بِرَبِّكَ أَنَّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ شَهِيدٌ) صدق الله العظيم.

---------------------

نوسينى: عبد الدائم الكحيل

www.kaheel7.com/ur

 

[1] E Papantonopoulos, The Physics of the Early Universe, Springer,2005.

[2] Volker Springel, Professor Carlos Frenk, Professor Simon White, Millennium Simulation – the largest ever model of the Universe, University of Durham, 2005.

[3] Matts Roos, Introduction to Cosmology, John Wiley and Sons, 2003.

 [4] Robert Sanders, "Dark matter" forms dense clumps in ghost universe, University of California, 05 November 2003.

[5] Michael Rowan-Robinson, Cosmology, Oxford University Press, 1996.

[6] Malcolm S. Longair, The Cosmic Century, Cambridge University Press, 2006.

[7] Klapdor-Kleingrothaus, Dark Matter in Astro- And Particle Physics, Springer, 2003.

[8] Neil J C Spooner, Vitaly Kudryavtsev, The Identification of Dark Matter, World Scientific, 2001.

[9] The Age of the Universe, Dark Matter, and Structure Formation, Colloquium on the Age of the Universe St, National Academies Press, 1998.

[10] N Katherine Hayles, Cosmic Web, Cornell University Press, 1984.

[11] Robert A. Simcoe, The Cosmic Web, Americanscientist, Volume: 92 Number: 1 Page: 30, 1.30. 2004.

[12] Maggie McKee, Washington DC, Mini-galaxies may reveal dark matter stream, New Scientist, 12 January 2006.

[13] David Wands, A brief history of cosmology, www-history.mcs.st-andrews.ac.uk, March 1997.

[14] Our own Galaxy - the Milky Way, University of Cambridge, www.cam.ac.uk.

[15] BBC News Onlin, Supercomputer to simulate bomb tests, news.bbc.co.uk, 30 June, 2000.

[16] Palle Møller, Johan Fynbo, Bjarne Thomsen,  A Glimpse of the Very Early Universal Web, European Southern Observatory, 18 May 2001.

[17] Tim Radford, A duplicate universe, trapped in a computer, www.guardian.co.uk, June 2, 2005.

[18] Biggest ever cosmos simulation, news.bbc.co.uk, 1 June, 2005.

[19] Heather Hasan, How Mathematical Models, Computer Simulations and Exploration Can Be Used To Study The Universe, p134, The Rosen Publishing Group, 2005.

[20] Manolis Plionis, Spiros Cotsakis, Modern Theoretical and Observational Cosmology, Springer, 2002.

[21] J. Richard Bond, Lev Kofman & Dmitry Pogosyan, How filaments of galaxies are woven into the cosmic web, Nature 380, 603 - 606 ,18 April 1996.

[22] Gemini, Subaru & Keck, Discover large-scale funneling of matter onto a massive distant galaxy cluster, www.gemini.edu, 30 June 2004.

آخر تحديث: السبت, 20 فبراير 2010 00:00