|
|
هەتا زیاتر و قوڵتر لە نهێنییەكانی گەردوون تێبگەین، زیاتر دروستیی دەستەواژەو دەربڕینە.... |
هەتا زیاتر و قوڵتر لە نهێنییەكانی گەردوون تێبگەین، زیاتر دروستیی دەستەواژەو دەربڕینە قورئانیيەكانمان بۆ دەردەكەوێت و دەبینین قورئان هەمیشە گونجاوترین وشە دەهێنێت. جا با ئەم وتاره بخوێنینەوەوته‌سبیحاتی خوای گه‌وره‌ی كردگارو به‌دیهَنه‌ری ئەم گەردوونە گەورەیە بكه‌ین.
لەسەرەتای سەدەی بیستەمدا بەتایبەتی لەدوای دۆزینەوەی پێكهاتەی گەردیلەو زۆرێك لە نهێنیەكانی ئەم گەردونەی تێیدا دەژین، چاخێكی تازە لە چاخەكانی زانست دەستی پێكرد.
هەندێك لە ڕۆژهەڵاتناسەكانیش هەستان بەئاراستەكردنی ڕەخنەی تازە لە قورئانی پیرۆز، گوایە قورئان لەدەربڕینە زانستییەكاندا دەستەواژەی ووردو دروستی بەكارنەهێناوە.
لەڕەخنەكانیشیان، دەڵێن گوایە قورئان لەباسی گەڕانی تەنەكان بەناو گەردووندا دەستەواژەیەكی هەڵەی بەكارهێناوە، كاتێك دەفەرموێت: (وَكُلٌّ فِي فَلَكٍ يَسْبَحُونَ) (یس:40)، ئەوكاتە دەیانوت بەكارهێنانی وشەی (يسبحون) لەڕووی زانستییەوە هەڵەیە، چونكە هەسارەو ئەستێرەكان مەلەناكەن، بەڵكو بەناو بۆشاییدا دەگەڕێن، مەلەكردنیش لەناوەندێكی ماددی وەك ئاودا دەبێت.
لەسەرەتاكانی سەدەی بیست و یەكیشدا ڕاستییەكی تازە دەركەوێت، كە زانایان پێی دەڵێن (بينای گەردوونی– Cosmic Building) بەمەش زانایان بۆیان دەركەوت گەردوون پێكهاتەیە و بۆشایی نییە، گەردوون لە شێوەی بینایەكی مەحكەمدایە و گەلەستێرە (مجرە) كانیش پێكهاتەی ئەو بینایەن.
زانایان بۆیان ده‌ركه‌وت، كه گه‌ردوون پڕه له مادده‌و وزه، كه‌واته به‌هیچ شێوه‌یه‌ك بۆشایی نییه‌و به‌مشێوه‌یه‌ش هه‌موو ته‌نه گه‌ردوونییه‌كانی وه‌ك زه‌وی و هه‌ساره‌كان لهم ناوه‌نده پڕ له مادده‌و وزه‌یه‌دا مه‌له‌ده‌كه‌ن، كه به گه‌ردووندا بلاِوبووه‌ته‌وه، به‌ڵام به چڕییه‌كی كه‌م. ته‌نها پێش چه‌ند ساڵێكی كه‌م مرۆڤ ئه‌م ڕاستییه‌ی زانیوه.
بەو جۆرە زانایان بۆیان دەركەوت بۆشاییی ئاسمان لە ڕاستییدا هەر بوونی نییە، لەبەر ئەوەی بۆشاییی بەوشێوە ڕەهایە لە گەردووندا بوونی نییە، بەڵكو هەموو پارچەیەك لەپارچەكانی گەردوون بەماددە ووزە پێكەوە پڕ بوونەتەوە لەبەر ئەوە ئەو ڕاستییەی تازە دەركەوتووە، دەڵێت ئەستێرەو هەسارەو گەلەستێرەكان لە بۆشاییی ئاسماندا ناگەڕێن، بەڵكو لە ناوەندێكی پێكهاتوو لەماددە و وزەدا مەلە دەكەن.
كەواتە بۆمان دەركەوت دەستەواژەكەی قورئان (یسبحون) لەلایەنی زانستییەوە زۆر دروستە، ئەگەر ئەو وشەیەش نیشانی زاناكانی ڕۆژئاوای ئەمڕۆ بدەین، ئەوە وەریدەگرن و بەكارهێنانی بەباشتر دەزانن لەوشەی (گەڕان) كە خۆیان بەهەڵە بەكاری دەهێنن، ئەگەر وشەی (بنا‌ء) یشیان بخرێتە بەردەم، كە قورئانی پیرۆز بەكاریهێناوە لەئایەتی (وَالسَّمَاءَ بِنَاءً)(غافر: 64)، ئەوە وەریدەگرن، چونكە بەتەواوی ڕاستیی بوونەوەر دەردەبڕێت، بەڵام بۆشایی تەعبیر لەهیچ ناكات! پاشان وشەی (گەڕان) كەلە وتارەكانیاندا دەیبینین بەشێوەیەكی ڕەها ڕاست نییە، چونكە خۆر، مانگ، زەوی، ئەستێرەكان، هەسارەكان، گەلەستێرەكان و تۆزو گازی ناو گەردوون شێوەی جووڵەیەكی لەراوەی تێكەڵیان هەیە و زیاتر لە تەنێكی سەرئاوكەوتوو دەچن، كە شەپۆلەكانی ئاو بەشێوەیەكی پێچاوپێچ بیانجوڵێنێت.
بۆ نموونە زەوی بەدەوری خۆردا دەگەڕێت، بەڵام لەگەڵ خۆریشدا پێكەوە بەدەوری چەقی گەلەستێرەدا دەگەڕێن، لەگەڵ گەلەستیرەشدا بەدەوری چەقی كۆبوونەونی گەلەستێرەكاندا دەگەڕێن. بەرئەنجامی ئەم سێ جووڵەیەش دەبێتە جووڵەیەكی لەراوەی پێچاوپێچ وەك ئەوەی لەناو شەپۆلێكی بەرزو نزمدا مەلەبكات. لەبەر ئەوە قورئان وشەی (گەڕان) بەكار ناهێنێت بەڵكو وشەی (مەلەكردن) بەكار دەهێنێن، چونكە سروشتی جووڵەی تەنەكان دەردەبڕێت.
گەشتیارانی ئاسمان راهێنانی مەلەی ناو ئاو دەكەن, پێش ئەوەی لە ئاسماندا مەلە بكەن, وێنەكە لە وەكالەتى ناسای ئەمریكی وەرگیراوە.
زانایانی وەكالەتی ناسای ئەمریكی ئەوە دووپات دەكەنەوە، كە ژینگەی ئاسمان بە ڕادەیەكی زۆر لە ژینگەی دەریا دەچێت! لەبەر ئەوە پێش ئەوەی گەشتياران بنێرنە گەشت, بۆ ماوەی 3 هەفتە لە ئاودا مەلەیان پێدەكەن!
بۆئەوەی زیاتریش ئەم ڕاستییە بچەسپێنین، پەنا دەبەینە بەر وتەی گەشتیارانی ئاسمان، ئەوانەی چوونەتە دەرەوەی پشتێنه‌ی هێزی كێشكردنی زه‌وی. ئایا كاتێك چوونەتە ئاسمان هەستیان بەچی كردووە؟! هەریەكێك لەوانەی چوونەتە ئاسمان ئەوە دەچەسپێنن، كە ئەوان هەستیان كردووە وەك بەسەر ئاوەوە بووبن، وابووە. لەبەر ئەوە دەبینین زاناكان لەوەكالەتی (ناسا)ی ئەمەریكایی دەڵێن:
( Astronauts feel like they are floating when they are in space)
واتە: (گەشتیارەكانی ئاسمان هەستدەكەن وەك ئەوەی سەر ئاوكەوتبن وابووە، كاتێك گەشت بە ئاسماندا دەكەن).
كاتێك مرۆڤ بۆ ئاسمان دەچێت، هەست دەكات وەك ئەوەی سەر ئاو كەوتبێت وایە، ئەو هەستكردنەش ڕاستییە و خەیاڵی نییە، چونكە مرۆڤ لەدەرەوەی زەویدا لە بۆشاییدا نابێت بەڵكو لەناوەندێكی ماددەییدا دەبێت، بەڵام بە چڕییەكی كەمتر، بۆیە دەستەواژەی (مەلەكردن لە ئاسماندا) دەربڕینێكی دروستە و قورئانیش ئەو دەستەواژەیەی بەكارهێناوە، كاتێك ئەفەرموێت: (كل فی فلك یسبحون).
لێرەوە تێدەگەین بۆچی قورئان ئەم دەستەواژە ورد و دروستەی بەكار هێناوە: (وَهُوَ الَّذِي خَلَقَ اللَّيْلَ وَالنَّهَارَ وَالشَّمْسَ وَالْقَمَرَ كُلٌّ فِي فَلَكٍ يَسْبَحُونَ) [الأنبياء: 33]. هەروەها تێدەگەین، كە هەتا زیاتر زانست
پەرە بسێنێت و ئێمەش زیاتر لەڕاستیيە چەسپاوەكانی گەردوون بزانین, زیاتر لەوە تێدەگەین كە وشە قورئانییەكان ووردترین و دروسترین وشەن لەلایەنی زانستییەوە، ئەو بانگێشتانەش بێنرخ و بێبەها دەمێننەوە، كە ئەڵێن قورئان خۆی دژایەتی خۆی دەكات و وشەكانی وردو دروست نین.
سنريهم آياتنا في الآفاق وفي أنفسهم حتى يتبين لهم أنه الحق
---------------------
نووسينى: عبد الدائم الكحيل
سەرچاوەكان: